Najczęstszą przyczyną odmowy wypłaty odszkodowania, jest powoływanie się przez ubezpieczyciela na brak odpowiedniego, zgodnego ze standardami ubezpieczyciela, wykazania ekonomicznego uzasadnienia najmu pojazdu oraz celowości zawarcia umowy najmu pojazdu. Niemniej jednak precyzyjne podanie przez poszkodowanego okoliczności uzasadniających konieczność najmu pojazdu zastępczego, bez ich wnikliwej, indywidualnej i rzetelnej analizy ze strony ubezpieczyciela, niepolegającej oczywiście wyłącznie na porównaniu danych z tabelą ustaloną przez ubezpieczyciela, nie maoże stanowić podstawy odmowy wypłaty odszkodowania z tego tytułu.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że ogólna zasada ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów zakłada, że ubezpieczenie to ma chronić posiadacza lub kierującego pojazdem przed finansowymi konsekwencjami szkód wyrządzonych osobom trzecim. Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela, wynikający z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, określa art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do zapłacenia, określonego w umowie ubezpieczenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. W odniesieniu do ubezpieczenia komunikacyjnego zakres ten konkretyzuje art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Z żadnego z tych przepisów nie wynika wyłączenie lub zawężenie odpowiedzialności ubezpieczyciela, jeżeli poszkodowany nie może korzystać ze swojego pojazdu z powodu jego uszkodzenia lub zniszczenia, do czasu jego naprawy lub zakupu nowego pojazdu.
Powyższy pogląd podzielił również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011r., wydanej w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt III CZP 5/11, wskazując, że „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego”.
W uzasadnieniu prawnym wyżej wymienionej uchwały, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, m.in. na fakt, że: „odmienna jest sytuacja, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty. Przeważa w piśmiennictwie stanowisko, że muszą to być wydatki zmierzające do wyłączenia lub ograniczenia szkody i niewątpliwie są nimi koszty wynajmu pojazdu zastępczego w celu kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, ponieważ zapobiegają utracie określonych dochodów. Szkodę stanowią również konieczne wydatki związane ze zdarzeniem szkodzącym. Negatywnym następstwem majątkowym jest tu utrata możliwości korzystania z rzeczy, a więc utrata uprawnienia stanowiącego atrybut prawa własności. W takiej sytuacji poszkodowanemu przysługuje roszczenie o zwrot wydatków na najem pojazdu zastępczego nieprzeznaczonego do kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, można je bowiem uznać za stratę. Zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem. Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Różnorodność okoliczności związanych z następstwami wypadku komunikacyjnego oraz sytuacją życiową poszkodowanego nie pozwala na formułowanie kazuistycznych wskazań; podlegają one indywidualnej ocenie.”
Co prawda, z wyżej cytowanego orzeczenia wynika konieczność dokładnego udokumentowania przez poszkodowanego okoliczności uzasadniających najem samochodu zastępczego, co oczywiście zgodne jest z ogólnymi zasadami dowodzenia istnienia swoich roszczeń, niemniej jednak, Sąd Najwyższy nakazuje ubezpieczycielowi, każdorazowe dokonywanie indywidualnej oceny konkretnego przypadku, a nie tworzenie jakichś ogólnych ram czy norm, od których spełnienia, sztucznie uzależnia się wypłatę odszkodowania z OC sprawcy, za najem pojazdu zastępczego, poszkodowanemu, nieprowadzącemu działalności gospodarczej.
Mając na względzie powyższe, należy wskazać, że interpretacja przepisów prawnych regulujących kwestię odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, jak też stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w cytowanej uchwale, wydają się być zasadne, zarówno z punktu widzenia obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody, jak i zasad współżycia społecznego.