Ogólnie rzecz biorąc, prawo podatkowe to zbiór norm prawnych regulujących zasady obciążania osób fizycznych i prawnych, a także innych podmiotów daninami publicznymi – podatkami. Podobnie jak prawo administracyjne, prawo podatkowe można podzielić na prawo podatkowe materialne, którego źródłami są różnego rodzaju tzw. ustawy podatkowe oraz prawo podatkowe formalne, określające procedurę postępowania przed organami podatkowymi, procedurę kontroli skarbowej i egzekucją świadczeń podatkowych, którego zasadniczym, aczkolwiek nie jedynym źródłem jest Ordynacja podatkowa.

Definicja legalna podatku została określona w art. 6 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z jego treścią, podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej. W powyższej definicji zostały wskazane podstawowe cechy podatku, takiej jak: nieodpłatność, która oznacza, że podatek nie jest związany z żadnym wzajemnym świadczeniem ze strony państwa i jego budżetu, bezzwrotność, przymusowość, powszechność, pieniężny wymiar i pobór podatku, nieekwiwalentność.

Istnieje kilka podstawowych zasada, na których powinno opierać się prawo podatkowe materialne. Jedną z nich jest zasada pewności i jawności prawa podatkowego. Oznacza ona obowiązek oparcia prawa podatkowego na jawnych, konkretnych i przejrzystych przepisach prawnych, których treść powinna być na tyle komunikatywna, aby można z niej odczytać w sposób jednoznaczny zarówno obowiązki jak i uprawnienia podatnika. Z zasadą tą wiąże się również konieczność konstruowania przepisów prawnych w sposób logiczny i językowo poprawny.

Z powyższą zasadą należy zestawić zasadę sprawiedliwości opodatkowania. W jej myśl, prawo podatkowe, ze swojej natury oraz doniosłości prawnej, powinno być sprawiedliwe dla wszystkich obywateli, bez względu na status społeczny, pochodzenie, rasę czy religię. Z zasadą tą, w sposób bezpośredni, wiąże się zasad równość podatkowej obywateli oraz zasada powszechność obowiązku podatkowego.

Zasada równości podatkowej oznacza nie mniej nie więcej, jak konieczność jednakowego stosowania prawa podatkowego wobec wszystkich podatników. Powyższe nie jest jednak równoważne z brakiem możliwości różnicowania przez ustawodawcę sytuacji prawnej podatników. Mówią krótko, chodzi o to, aby w odniesieniu do takich samych zdarzeń prawno-podatkowych, stosować takie same następstwa podatkowe. Trybunał Konstytucyjny w jednym ze swoich orzeczeń wskazał, że istotą równości podatkowej jest równe traktowanie wszystkich podmiotów charakteryzujących się w równym stopniu daną cechą istotną. Jeżeli tak jest, to wszystkie podmioty powinny być traktowane równo, bez zróżnicowań dyskryminujących jak i faworyzujących.

Z kolei zasada powszechności obowiązku podatkowego oznacza, że podatek powinien dotyczyć wszystkich, ponieważ wszyscy muszą dbać o dobro publiczne i przyczyniać się do finansowania wspólnych potrzeb danej społeczności, czy to lokalnej czy państwowej, przy jednoczesnym wykluczeniu cech dyskryminujących lub faworyzujących.

Jak wspominano powyżej, prawo podatkowe materialne ma na celu ustalenie zakresu roszczeń pieniężnych państwa lub samorządu terytorialnego, w stosunku do podległych im podmiotów. Prawo podatkowe formalne ma natomiast ograniczyć dowolność działania organów podatkowych, uporządkować system i procedurę ich funkcjonowania, jak też ustanowić zasady kontroli orzeczeń władczych, przez nie wydawanych. Podobnie jak prawo podatkowe materialne, również w prawie podatkowym formalnym można wyróżnić kilka podstawowych zasad.

Pierwszą z nich jest zasada praworządności, mówiąca, że każda władcza ingerencja organu podatkowego musi być oparta na konkretnym przepisie prawa powszechnie obowiązującego. Zasada prawdy obiektywnej, nakłada na organy podatkowe obowiązek szczegółowego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego, w sposób pozwalający dotarcie do tzw. prawdy obiektywnej. Zasada czynnego udziału stron w każdym stadium postępowania podatkowego ma na celu umożliwienie zapoznania się przez stronę z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i wypowiedzenie co do niego, jak też zgłoszenie swoich żądań i wniosków.

Kolejną z zasad, jest zasada dwuinstancyjności postępowania podatkowego, dająca możliwość odwołania się od orzeczenia organu podatkowego prowadzącego sprawę, do organu podatkowego wyższego stopnia. Z kolei zasada sądowej kontroli legalności decyzji podatkowych przez niezawisły i bezstronny sąd administracyjny, jak sama nazwa wskazuje daje możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego, na rozstrzygnięcia organów podatkowych, z którymi podatnik się nie zgadza.

W ramach prowadzonej przeze mnie Kancelarii Radcy Prawnego, w dziedzinie prawa podatkowego, oferuję pomoc prawną dotyczącą m. in.:

• udzielania porad prawnych w ramach prawa podatkowego materialnego i procesowego,
• reprezentowania stron w postępowaniach przed organami podatkowymi,
• sporządzania skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego,
• sporządzania skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego,
• sporządzania odwołań od decyzji, skarg i wniosków organów podatkowych,
• reprezentowania stron przed sądami administracyjnymi.

Jeżeli są Państwo zainteresowanie uzyskaniem pomocy prawnej w wyżej przedstawionym zakresie, proszę o kontakt.